الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا و پیامدهای سیاسی -امنیتی آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

ازدیربازالحاق ترکیه به اتحادیه اروپا ازاهداف پایدارحکام ودولتمردان آن کشور بوده است. طی سالهای اخیرودرهزاره جدید جهان شاهد نقش آفرینی ترکیه به عنوان یکی ازبازیگران اصلی منطقه به ویژه درحوزه خاورمیانه بزرگ وزیرسیستم امنیتی آن یعنی خلیج فارس بوده است. نقش فعال این کشوردرموضوع صلح خاورمیانه واقدام تحسین برانگیزرجب طیب اردوغان نخست وزیرترکیه دراجلاس داووس دراحتجاج سیاسی با رهبران رژیم اشغالگرقدس،ایفای نقش فعال درپرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران بویژه نقش محوری آن کشوردرتهیه وصدوربیانیه تهران به همراه برزیل ویا سازماندهی کاروان آزادی در راستای ارسال یک محموله عظیم به مقصدفلسطین به همراهی تعدادی ازفعالان صلح و حامیان حقوق بشر ونویسندگان مشهوروبرخی ازبرندگان جایزه صلح نوبل وحرکت به سوی سرزمین های اشغالی برای شکستن محاصره سه ساله غزه وواکنش ناجوانمردانه اسرائیل درحمله به این کاروان،نمونه هایی ازاین هنربازیگری دولت اسلام گرای ترکیه به رهبری اردوغان می باشد. دراین روند،موضوع صفرکردن تعارضات ونقش آفرینی درسطح فرامنطقه ای، و ورود به عرصه والاتری ازبازیگری درسطح بین المللی،اصول سیاست خارجی ترکیه را درعصر جدید تشکیل می دهد. ازسوی دیگردوران پس ازجنگ سرد وشکل باختن نظام دو قطبی، فضای جدید ومساعدی را برای نقش آفرینی وکنشگری فعالانه ومتفاوت ازگذشته برای برخی بازیگران جدید،همچنین قدرت های نوظهوردرسطوح منطقه ای وبین المللی ویا بلوک های جدید قدرت ازجمله اتحادیه اروپا فراهم ساخته است. دراین راستا جهت گیری وتمایلات شدید برخی ازکشورها ازجمله جمهوری ترکیه وعزم جدی آن کشوردرپیوستن والحاق کامل دراتحادیه اروپایی به عنوان یک برنامه وهدف استراتژیک،وضعیتی را درحال وآینده ترکیه،همسایگان این کشور،اتحادیه اروپا وجغرافیای سیاسی متاثرازاین پدیده سیاسی - امنیتی را درعرصه فروملی،ملی وفراملی درسطوح داخلی،منطقه ای وبین المللی رقم خواهد زد.این پژوهش بدنبال یافتن پاسخی برای این سوال است که در صورت تحقق این موضوع،تاثیرات وپیامدهای سیاسی وامنیتی الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ دراین راستا ضمن پرداختن به برخی ازنظریه های مرتبط ازجمله چگونگی شکل گیری جوامع امن کثرت گرا که تا حدودی قدرت تبیین مسئله این پژوهش را داشته،و مرورادبیات آینده پژوهی به عنوان رویکرد متدولوژیک، به تجزیه وتحلیل حوزه های همکاری ورقابت دوکشورترکیه وجمهوری اسلامی ایران، مولفه های موثردرهمگرایی وواگرایی روابط دوکشور پرداخته شده است.اگرچه کم نیست متونی که به موضوع الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا پرداخته اند اماوجه تمایزاصلی این پژوهش با موارد مشابه،نگاه به آینده درقالب مطالعات آینده نگری و رویکرد آینده پژوهی آن است ولذا با استفاده ازروش نگرش سنجی و شاخص سازی مولفه های امنیتی درچارچوب نظریه امنیتی"باری بوزان"،معرف های پژوهش تعیین وبا انتخاب جمعیت نمونه هدفمند ازمیان جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان،اعضاء هیات علمی،استادان دانشگاه با تاکید برتخصص روابط بین الملل ویا مطالعات امنیتی،مدیران تصمیم ساز وتصمیم گیرنده دروزارت امور خارجه،وزارت دفاع، وزارت کشوروشورای عالی امنیت ملی کشورمورد سنجش وارزیابی قرارگرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن استکه ازنظر کارشناسان،صاحبنظران ومدیران فعال در عرصه محیط خارجی جمهوری اسلامی ایران،درصورت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و الحاق این کشوربه آن اتحادیه،درحوزه امنیت نظامی ودرعرصه موضوعی افزایش امنیت مرزی وهمچنین امنیت اقتصادی دارای تاثیرات مثبت و برای جمهوری اسلامی ایران فرصت های جدیدی دربرخی ازحوزه های امنیت نظامی وامنیت اقتصادی بدنبال خواهد داشت ودرسایرعرصه های امنیتی ازجمله امنیت فرهنگی،امنیت سیاسی وامنیت حاکمیت،تاثیرات منفی ودارای آسیب های امنیتی وبعضاٌ تهدیدامنیتی خواهد بود. درفصل اول این تحقیق چارچوب پژوهش مطرح شده ودرفصل بعد رویکرد نظری موضوع مطرح گردیده است.داده های عمومی وتوصیف موضوعات کلان حاکمیت ترکیه مباحث فصل سوم را تشکیل می دهد.درفصل چهارم به تحلیل عمده ترین عوامل موثردرروابط سیاسی- امنیتی ایران وترکیه پرداخته شده است وفرآیندعضویت والحاق ترکیه به اتحادیه اروپا وموانع موجوددراین راستا در فصل پنجم موردتجزیه وتحلیل قرارگرفته است.با عنایت به متغیر وابسته این پژوهش مسایل کلان موجود درمحیط امنیتی ایران بطورگذرا درفصل ششم مورد بررسی قرارگرفته است ودرفصل هفتم،داده های پژوهش و ارزیابی جامعه هدف ازتاثیرات احتمالی الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا برامنیت ملی ایران ارائه شده است وفصل پایانی به ارائه نتایج وآزمون فرضیات پژوهش اختصاص دارد.